Петро (гнівный, ходит по румі): Я то знам! Правда же знам? Вшитко, што лем захочете, то мусите мати и все на свойом мусите поставити. Зато другому не дате слова речи. Уж днес тот світ цалком горі ногами преверненый. Вшитко ся якоси наспак на світі робит. Уж ани веце муж не голова, лем жена з дівком.

Ленорка: Але няню! Не злосте ся так! Та ци вы не видите, што ваша мода уж застарена и в Америкі тота старокрайова мода не має ниякого місца. И вы лем дармо ся злостите, бо по вашому не може быти в Америкі. З вашом модом лем в Комлоші мож жити.

Петро: Ей, дівче, дівче! Та якбы Комлошы не было, то бы мене не было и тебе бы не было. Где ты набрала такой мудрости и новой моды, што моя уж для тебе застара? Повіч лем мі, штобы с тебе было, якбы так не моя стара мода?

Ріпкова: Дале, Петре, спокий, Ленорка правду має. Таж ту не старый край, а Америка, а ты не даякий там газда в Комлоші, а богатый бизнесмен! Тобі уж ани не до твари с краянами ся мішати.

Петро: Най уж буде повашому, будте уж собі пані, але повічте мі, чом то вам шкодит, як я хочу помочи худобному дівчатю, сироті?

Ріпкова: Нич нам, Петре, не шкодит, нич. Мы лем хочеме тобі выяснити, што для нас то цалком не практично и не выходит.

Петро: Добри. Так выяснийте мі, чом не практично, и чом не выходит? Того мі не можете выяснити, што не выходит помочи дівчатю свого ровесника в краю. Таж и святе писмо каже любити ближнього, помагати сиротам. . . А вы обі до церкви ходите и мене наганяте. Но та повічте, ци то противится дашто приказаням божым?

Ленорка: Вам тото трудно, няню, порозуміти, бо вы крайовый чловек, але я вам ище раз повідам, што для нас то не выходит. Нам ся треба старати, абы зме до ліпшой сусайды ся достали, а вы хочете до нашого дому гринорку за свою спровадити. Аж смішно. (Смієся).

Петро (гнівно): Што тобі, дівче, смішно? Я тобі такий смішный?

Ріпкова: Петре, не сварся, бо Ленорка має правду. Кебы єс кус тото роздумал, што ты хочеш зробити, то бы-с тот свой план занехал.

Петро: А ты што мыслиш? Што я не обдумал, што хочу зробити? Ци ты мыслиш, што я даякий такий лем собі дурачок, што я ниякого олію в голові не мам? Но та як я бы розробил такий бизнес з рыбами? Таж знаш, што єм зачал лем в маленьком шторичку, а тепер мам три великы шторы з рыбами и раками, на пол миллиона мя стати. Но та як дурна голова могла тото зробити?

Ленорка: Та до рыбох и ракох вы, няню, розуміте, але до сусайды нич не розуміте.

Ріпкова: Ци не правду Ленорка повідат? Повіч сам. До рыб розумієш, а до сусайды, як треба жити богатым американцам, не розумієш.

Петро (скочил): До фраса з вашом сусайдом! Я хочу знати от вас, што в том злого, што я хочу помочи бідному дівчату? Чом я бідному дівчату не можу помочи, як мі Бог помог в мойом бизнесі? (Показує на груди): Таж у мене ту камень не сидит, лем мягке людске сердце.

Ріпкова: На пана Яна, Петре, не злост-ле ся, бо ти пошкодит на нервы и не будеш спати!

Петро (сідат): В том домі з вами треба мати желізны нервы. А и так бы трудно было з вами вытримати.

Ленорка: Што вы казали, няню? Бо я добри не чую (смієся).

Петро: А ты тихо буд! Там ся уч, што ти надали в школі. Та тебе, дівусь, в школі так учат, абы зо свого родного отца собі смішкы робити?

Ріпкова (двигла голову гонорно): Слухай-ле старый, покончме мы тоту бесіду. Най уж буде и по-твому, што нам нич до того, што ты хочеш якеси дівчатиско с краю до Америкы спровадити. Можеш, як хочеш, послати єй шифкарту, но абы она з нами бывала и нам ганьбу приносила, то уж нато не позволю. Дакто може повісти, што то наша фамелия. Най она собі быват, где хоче, а з нами гринорка бывати не може.

Петро (скочил): Прошто не може? Но повіч ты мі, прошто не може? Зато, што русска, што с Комлошы? А ты, стара, не с Комлошы? А я не стамади? А ты не была гринорка? Ганьбитеся, што сте руснакы? А я ся не ганьблю! Я єм на то пышный.

Ріпкова: Мистер Ріпка, не крич так, не злостся, бо ти пошкодит.

Петро: О, не руснаком быти ганьба! А ганьба тому, кто ся ганьбит свого роду, свого народа, свойой родной бесіды. Я руснак и руснаком помру!

Ленорка: Але няню! Здогадайтеся, што мы не русскы, а американе.

Петро: То и я знам, што зме американе! И я американский гражданин. Но але ци може быти добрым американцом такий, котрый ганьбится свого родного краю, свого народа, свойой бесіды? Николи! То єст дурак, не американец.

Тедди (шумні облеченый, дричный паробок, стає в дверях): Галло, людкове! Вы, няню, зас так викрикуєте, што аж на стриту чути: “Русский, Руско, руснак, Карпатска Русь, Комлоша”! А бодай вас! Не мате иншой бесіды?

Петро: Почкай-ле, каваліре, почкай! Повіч ты мі перше, кельо єс днеска автомобильох продал?

Тедди (позріл на маму, потом на отца и засміялся): Ци не мыслите, няню, што такий квещен цалком не дорічы?

Петро: Не до річы? Прошто не до річы? Та-ж то твой бизнес, твоє американство! Та што ты за продавач, як єс ище нич не продал? Што ты за американец?

Тедди: То правда няню, но як бы я каждый день продал єдєн автомобиль, то бы каждый мал, но и мой бизнес был бы фуч!

Петро: Ты сам ся так уж выкарал на фуч! Ты ани не американец, ани не руснак, лем такий фуч, даребак!

Тедди: Што то значит, няню?

Петро: То значит мого єдиного сына!

Тедди (знимат оверковт): Ого, я уж знам, што дальше буде.

Петро: А то буде, што як про твого отца добрый бизнес з рыбами, то и про тебе такий бизнес добрый.

Тедди (зло): Но, про мене, няню, такий бизнес з рыбами недобрый, бо я не можу тот запах вытримати.

Петро (до публикы): Видите, який деликатный нос мае сын Петра Ріпкы с Комлошы? (до сына): То лем отец пахал, а ты сыну уж не потребуєш пахати, ты уж лем президентом будеш того бизнесу, уж лем грошы будеш рахувати.

Тедди: Та и тоты вашы грошы рыбом чути.

Петро: Але их береш, не повіш, што их не хочеш, што рыбами смердят.

Тедди: Зас мі выгваряте? Хочете, штобы я рыбами смерділ? А як я на баль до сусайды пиду? Уж раз мі дайте покий з вашыма рыбами! (закурює сигаретку).

Ріпкова: Чом ты му, старый, не даш покий с тыма рыбами? Най продає автомобили, як хоче.

Петро: Та най продає, але жебы продал, а он за два рокы лем єден продал, а то свому отцу. Но и мі ганьба. Кед ся люде просят: “Што ваш сын робит?” Мушу з ганьбом повідати: “Нич не робит, лем так час тратит. . .”

Тедди: Мамо, што то ся ту стало, што мистер Ріпка такий здутый?

Ріпкова: Видиш, Тедди, мы ту мали єден “агримент”. . .

Тедди: “Агримент”? Може “аргумент”?

Ріпкова: Гей, аргумент о єдну русску дівку зо старого краю.

Тедди: О дівку зо старого краю? Та чом? Што тота дівка вам виновата.

Петро: Слухай, Тедди, розсуд ты. Што бы ты зробил, коли бы тебе просила дівка твого старого приятеля, абы ты єй помог достатися до Америкы, а ты бы мог помочи? Послал бы-с єй шифкарту, ци бы-с єй не послал? И то така дівка, така дівка! Позерай, ту єй писмо! Смот, як она пише по-русскы, читай!

Тедди (читат писмо): Добри пише, добре писмо має.

Ріпка: Но повіч, што бы-с ты зробил? Помог бы-с єй? Послал бы-с єй шифкарту?

Тедди: Розвмієся!

Ріпка: (обнимат го): Сыну, ты моя кров и моє сердце! (До жен): Видите? То єст Ріпка!

Ленорка (котра цілый час читат журнал Лов стори): Гей, няню, але вы сте вшитко не повіли, то я доповім: Няньо хотят, што бы тота дівка жила разом з нами, як наша знакома.

Тедди: В нашом гавзі?

Петро: А чом бы ніт?

Тедди: Гринорка, як наша знакома?

Петро: Наша краянка.

Тедди: Може ваша, але не наша. Она ту не пасує до нашого гавзу. А як до мене дакто приде, або до Леноркы, то што повіме, же скади у нас русске дівча?

Петро: А я што? А вы што? Не руснакы? Не з русского роду?

Тедди: Но, мы не русскы!

Петро: Тедди, што ты бесідуєш? Та ся не ганьбиш сам себе? Та то так выглядат, як бы-с отца и матери не мал, як бы-с был лем такий найдух. Та ище и индиян пышный на свой народ, с котрого походит.

Тедди: Няню, скончме мы тоту бесіду, бо вы того не розумієте, што то єст американска сусайда. Мы ся мусиме тримати по-американскы, бо мы маме своих френдов, свою кляссу, свою сусайду. Вы собі можете спровадити тоту свою Мариянку Соснячку, але не ту до нашого гавзу, жебы ся з нас сміяли, што то наша фамилия!

Ленорка: До гавзу бы зме не могли никого закликати.

Петро (кричит): Я руснак, я гринор, я с Комлошы, и чом вы ся мене не ганьбите, чом мя з гавзу не вышмарите, або сами до фраса не идете?

Ріпкова (престрашена): Петре, што с тобом? Успокойся!

Петро: Но та повіч, жено моя, ци ты тоже ся ганьбиш, што ты русска? Повіч, прошто тото дівча не добре уж межи нас? Што єй хибит?

Тедди: Вшитко єй хибит! Та вы няню и сами знате, якы тоты русскы дівчата: рукы великы, ногы великы и ходят, як медведі. . .

Ленорка: Не знают ся облечи, ани ходити, ани танцувати по-американскы.

Петро (выкривятся): Ани гамбу набабрати, ани с хлопами по райдах ходити, ани хлопов лапати, жебы им дрессы купували! О, того нашы русскы дівчата не знают, бо они честны и працовиты.

Ленорка: Та най собі сидят меж роботниками, а до сусайды най ся не пхают. Най иде на службу.

Ріпкова: Так, Петре, так — най иде служити, там єй місце, а не меж нашыма дітми. Ты знаш, што они мают приятельов з иншой кляссы, то им буде ганьба.

Петро: Та лем ся ганьбте! До самой смерти ся ганьбте, што сте русского роду, ганьбтеся працы, ганьбтеся рыбох. Та покаль я жию, то будете сусайды глядати, а як я помру, то на релифі будете жити, и втоды будете уж правдивы американе. А я ся славлю, што я русского роду, сын того народа, котрый любит роботу, у котрого найвысша клясса, то робоча клясса.

Тедди: Уж скончме няню, бо мі ся істи хоче. Мамо, мате вечерю?

Ріпкова: Дораз буде (выходит).

Ленорка (кричит за ньом): А што буде на вечерю? (Выходит за мамом).

Петро: Добри, сыну, што зме остали сами, бо я бы хотіл с тобом поговорити на розум.

Тедди: Певно зас о тых рыбах.

Петро: А тобі лем рыбы заваджают. Не хочеш говорити о рыбах, то хвалься зо своими автомобилями. Кельо єс продал? Нич, ани єден! А я можу хвалитися зо своима рыбами. Бизнес добрый, ширится. И я ти гварю, сыну, на розум. Ты уж 25 роков старый хлоп, мусиш думати, як будеш жити, уж и женитися пришол час. Послухай твого отца, прид до мого бизнесу. Вайспрезидентом тя поставлю.

Тедди: И нашто вы, няню, все с тыма рыбами до мене идете? Таж вы знате, што даремна ваша бесіда, бо с того не буде нич.

Петро: Добри, сынку! Як не хочеш быти вайс-президентом мого бизнесу, то приход до офису завтра рано, будеш “офис-бойом”. А робити дашто мусиш. (Смотрит на сына остро).

Тедди: Няню, та ци вы бы хотіли так змарніти мои молоды рокы?

Петро (ласкаво): Сыну мой, Богдане, та-ж так немож жити, як ты жиєш! Што буде, як мене не стане?

Тедди: А вы мене Богданом не называйте, бо я американец. Вы мя называйте Тедди, або Тед.

Петро (злый): Та-ж я тебе дал окрестити Богданом, а не Теддийом. Чом бы я тя не мал звати так, як тя маленькым называл?

Тедди: Бо то русске мено, а я американец!

Петро: Бідна даколи буде Америка при такых американах! (злый): Стратся мі з очей! Но уж ид, най на тя не смотрю!

Тедди: Иду, иду! Бо и так істи хочу. (отходит).

Петро (откусил сигара, закурил, ходит злый по румі): Гей, Мина! Мина!

Мина (за сценом): Што хочете, пане Ріпка?

Петро: Под гев, дораз!

Мина (входит в білой одежи, як кухарка): Што вам треба, пане Ріпка?

Петро: Полет до гаражу и повіч Стефанови, абы ту дораз пришол.

Мина: Добри, пане Ріпка!

Петро (ходит и грызе сигара).

Стефан (входит заваляный): Понижені мельдую, пане Ріпка.

Петро: А ты што такий заліпленый, як свиня, га?

Стефан: Та сте мі казали пооліювати машину.

Петро: Пребач, Стефан, што-м тя так назвал. Сядеш на машину и поідеш по мисс Ружову, мою секретарку, розумієш? Знаш, где быват?

Стефан: Тота ваша чешка?

Петро: Гей, тота моя чешка.

Стефан: Розумію пане Ріпка! (выходит).

Ленорка: Няню, мама хотят знати, ци вы будете днеска вечеряти, ци не будете?

Петро: Лем ічте сами. Ид істи, поіч собі. Я сытый. Не ходте мі ту. Я не хочу вечеряти. Чуєш? Но уж иди.

Ленорка: Не гнівайтеся, няню, подте істи. Барз добра вечеря.

Петро: Гварю ти, дай мі спокий, бо я хочу подумати.

Ленорка: О той крайовой дівкі? Та лем думайте, лем нам єй ту до гавзу не приносте.

Петро (гнівно): Идеш істи! (Ленорка выходит).

Петро (ходит, входит Ружова з другой стороны сцены).

Ружова: Ту єм, пане Ріпка!

Петро: То ся мі любит! Як вітер! Минута, и уж є ту!

Ружова: Што собі жичите, пане Ріпка?

Петро (зложил рукы): Мисс Ружова, вы мате мудру голову! Даяк мя ратуйте в мойой приватной справі. Вліз я до конопель и не знам, як выйти!

Ружова: Як лем можу, то вам поможу!

Петро: Сядте собі, мисс Ружова, ту о, так, — и послухайте: Вы памятате на тото писмо, што зме писали до Комлошы тому дівчату даякий місяц тому, а може веце?

Ружова: Што сте и шифкарту послали?

Петро (кладе палец на уста): Шш—шш. . . (указує на двери).

Ружова (тихо): Пребачте мі пане Ріпка. Гей, памятям.

Петро: Так знайте, што моя фамилия нич не знала о том дівчату, што я єй шифкарту послал, аж днес вечур я им вспомнул, што я бы хотіл написати по тото дівча и послати му шифкарту, и хотіл бы-м взяти єй до свого дому, покля ся дакус не роспознат и не привыкне. Но они не хотят ани слухати, абы она у нас бывала. А дівча уж ту! Но и што мі робити?

Ружова: Но а чом они не хотят, абы тото дівча з вами бывало?

Петро: Зато, што она зо старого краю, што она русска, а они, видите, уж “сусайда”. . .

Ружова (смієся).

Петро: Вам добри ся сміяти, но што я мам з дівком робити? Мі не до сміху!

Ружова: Дівча може зомном бывати, пане Ріпка! Я не зо “сусайды”!

Петро: О то я вас хотіл просити! Я вам и плацу подвысшу. Аж мі лекше на сердці. (Дає єй грошы): Мате ту пару десяток, купите єй шаты, облечете шумні, а потом єй до школы заведете, до “трейд-скул". То дуже мудра дівка, по єй писмі познати, она гнет порозуміє американске житя. Я вшитко заплачу, што буде треба, а вы єй припильнуєте и поучите розума и английской бесіды.

Ружова: Не старайтеся, пане Ріпка, вшитко буде добри! А як єй имено?

Петро: Мариянка, а пишеся Червенска. Но але она уж дораз приіде, за 15 минут трен ту буде.

Ружова: За 15 минут? Та я мушу скоро іхати, абы ся мі не стратила.

Петро (кричит): Мина!

Мина: Ту єм, пане Ріпка! Што собі жичите?

Петро: Клич того легарта, Стефана.

Мина: Добри, пане Ріпка.

Петро: Надіюся, мисс Ружова, што сте всьо порозуміли.

Ружова: Барз добри. Не старайтеся пане Ріпка.

Стефан (входит): Ту єм, пане Ріпка, понижені мельдую.

Петро: Завезеш мисс Ружову на станцию, дораз, понагляйся.

Стефан: Уж иду, пане Ріпка. (выходит).

Ружова (встає): Ци мам єй дораз до себе взяти, ци привезти ту, абы сте єй виділи и она вас?

Петро: Но, но! Берте єй на свою квартиру. Я там даколи залечу, то єй увижу. Лем уж идте! (Ружова выходит).

Петро (успокоєный сідат): Так буде найліпше.

Ріпкова (входит): Петре, та чом ты не идеш істи? Што с тобом? Ци ты днес не будеш вечеряти?

Петро: Може и буду. Уж якоси мі апетит вертат.

Ріпкова: Та што ты ту сам робиш?

Петро: Та видиш, курю собі, розмышлям.

Ріпкова: О той дівкі с Комлошы собі розмысляш? Она тя так трапит?

Петро: Но, она мя уж не трапит, а мой родный сын мя трапит. Моя родна дівка мя трапит. Але тебе най не трапит. Поіш собі, и ти добри.

Ріпкова: Хлопе, што с тобом? Ци ты розум тратиш? (выходит зла).

Стефан (подходит и тихо шепче Петрови): Пане Ріпка!

Петро: Што ты! Ище єс не поіхал?

Стефан: Но, я уж вернул. Тото дівча хоче вас видіти, там є в карі.

Петро: Што? Мене хоче видіти? Та чом єс єй не завюз до Ружовой, як єм вам повідал?

Стефан: Хотіли зме, пане Ріпка, але она хотіла лем вас найперше видіти и подякувати вам.

Петро (драпе голову): Но и маш ту дябле басы! Припровад єй ту на минутку, але тихо, абы тамты не почули.

Стефан (выходит за двери на пальцах, по хвильки входят всі троє: Ружова, Стефан, на остатку Мариянка).

Ружова (в дверях): Под, Мариянко, под, не ганьбся! (До Петра): Но видите, тепер ся боит придти внука, а на дорозі та лем вас хотіла видіти. (Ружова бере Мариянку за руку, а Стефан пхає зо заду).

Петро (откашлює): Егем!

Ружова: Ту, пане Ріпка єст Мариянка Червенска. А ту, Мариянко, мой бос, пан Ріпка. (Подают собі рукы).

Петро: Но, як ся маш дівусь? Што чувати в Комлоші, в Бехерові? (до себе): А яка то крас дівка! (до ней): Добри, же-с пришла!

Мариянка: Якбы не вы, пане Ріпка, то я бы не могла придти. Я хочу вам подякувати зато, што вы для мене зробили. Я вам вшитко верну, што вы на мене вытратили.

Петро: Тым ся дівусь не старай, не трап свою шумну главичку, вшитко буде добри.

Мариянка: Пані Ружова повідали, што мі дораз найдут роботу.

Ружова: Не называй мене пані, а называй мя Ена!

Мариянка: Ена Ружова.

Ружова (смієся): Смотте, она уж знає, як ся пишу.

Петро: Барз я рад, што сте приятелькы. Вы обі добры дівчата. Лем уж тепер идте.

Мариянка (встає и подає руку Ріпкови): Та до свидания, пане Ріпка.

Петро (обнимат єй): До свидания, моя дитино.

Ружова: До свидания, пане Ріпка.

Мариянка, Ружова и Стефан выходят.

Петро (до публикы): Виділи сте, яка дівка? Правда, што мудра? Ци не мал я правду? Така дівка, така дівка!

Ріпкова (входит): Што ты старый, уж сам до себе бесідуєш? Дві душы маш, ци што? Та чом не идеш істи?

Петро (радостно, обнимат жену): Уж иду, моя мамичко. Уж єм тераз голодный! (Бере єй попод руку): Подме мамичко. (Співат): “Сімдесят кабатов мала ”. . .

Мина: Йой, як єм ся встрашила! А ты што ту хочеш?

Стефан (тихо): Минка! Не буд сердита. Якбы-с так не была така сердита, то бы єс была найліпша дівка на світі. Минко, я дост смілый до хлопа, але до дівкы я барз ганьбливый, ноле мі помож.

Мина: Но повідай, што от мене хочеш (мішат медицину).

Стефан: Для кого тото мішаш, голубко?

Мина: Не для тебе, а для Ріпкы.

Стефан: Хворый?

Мина: Прехолодился дакус, але уж му ліпше. А ты тоты квіткы для Ріпкы принюс?

Стефан: Квіткы я принюс для тебе, Минко.

Мина: Для мене? Таж я не хвора.

Стефан: Дівчатам носят квіткы, хоц и не ховоры.

Мина (подперла бокы): Полож их на стол. Носят хлопці дівчатам квіткы, але як хлопец до дачого. Але ты до ничого суцый, ты хирляк.

Стефан (зламаный): О, Минко, не буд така!

Мина: О, пане Ріпка, та вам ище не час вставати с постели, вы знате, што доктор не казал.

Петро: Ей, там, што он знає. Где є тота медицина? Дай ту. (Выпил): Бррр. . ., яка гореч. (До Стефана): А ты што так на мене смотриш, як теля? Слухай Мино, поідете зо Стефаном до мого офису и повіш Ружовой най приде ту зараз. А як бы ся пытала, чого я не пришол тоту дівку видіти, то єй повіш, Минко, што єм был хворый.

Мина: Яку дівку?

Петро: Га? А ты яку думаш? Она знає, яку дівку. Лем нич жені не бесідуй. (Выходит).

(Стефан и Мина остали з отвореныма гамбами).

Стефан: Чула-с Минко? Бос має дівку!

Минка: Видно, што ліпший хлоп, як ты! Ты думаш, што дівку на квіткы возмеш. Стратся с тыма квітками. Або ніт, дай их ту. Ой, як красні пахнут.

Стефан: Минко, як паны не будут потребувати кару на неділю, то ся обоє повозиме. Поідеш?

Мина: Може поіду, лем ты до той Ружовой ся не усміхай. Уж подме по тоту Ружову. (В дверях встрічаются с Ружовом): Та они уж ту! (Мина и Стефан выходят).

Ружова: Ты, Мариянко, почекаш ту, а я ся спрошу, ци го можеш видіти.

Мариянка: А як думаш, ци он барз хворый? Барз мі жаль пана Ріпку, што мусит быти хворый.

Ружова: Сяд собі ту, а я ся дораз довідам, ци барз хворый. (Выходит. Мариянка сідат и чекат).

Тедди (зрыват капелюх з головы): Пребачте, я не знал, што ту ктоси єст. А вы на кого чекате?

Мариянка: Чекам на мисс Ружову, пан Ріпка єй диктує писма, там о! (Показує в сторону).

Тедди: А вы сте приятелька мисс Ружовой? Барз шумну має приятельку.

Ружова (входит): Вшитко в порядку, Мариянко, пан Ріпка дораз выйде сам. (Видит Тедди): О, пребачте, я не знала, што вы ту, мистер Тедди!

Тедди: Гелло, мисс Ружова! Я ту бесідую з вашом приятельком.

Ружова: Вы не знакомы, то ся познакомте! То єст моя приятелька мисс. . . Мери Заплеталь.

Тедди: Чешка?

Ружова: Гей, чешка. А то мистер Ріпка младший.

Тедди: Я чешкы мам рад. Дуже ся тішу, што вас можу познати, мисс Заплеталь. Лем не вірте нич мисс Ружовой, што вам на мене повідат, бо то всьо неправда.

Петро (выходит в кафтані, потераючи рукы): Так, так, вшитко добри! (Позерат на Мариянку, не може єй познати).

Тедди: Уж сте встали, няню? Барз ся тішу. Представлю вам приятельку мисс Ружовой, мисс Мери Заплеталь…

Петро: Як гвариш?

Тедди: Мисс Мери Заплеталь!

Петро (подає єй руку): Так, так! Мери Заплеталь! Шумне дівча! Ты, Тедди, маш рад чешкы! А гейже? Ха, ха, ха! Лем русначкы не маш рад. Ха, ха, ха!

Тедди: Што вам так, няню, весело.

Петро: Но, мисс Ружова, мы идеме ище до роботы, а вы ся ту обоє подогваряйте, покля мы напишеме пару писем о тых рыбах. (Выходят).

Тедди: Красный день днеска, мисс Заплеталь, а гей же?

Мариянка: Яр, пане Ріпка.

Тедди: Я мам рад яр. А вы, Мари?

Мариянка: И я мам рада.

(Зас тихо сидят).

Теди (по хвилі): А може вы робите в офисі мого отца?

Мариянка: Но, ніт, я роблю в єдной инсюренс.

Тедди: За стенограферку?

Мариянка: Ище ніт, але дашто роблю и ходжу вечерами до школы. Хочу быти стенограферка.

Тедди: О, вы будете! Вы барз шумне дівча.

Тедди: Гелло, мама! Подте ту, най вам представлю мисс Мери Заплеталь, чешске дівча, приятельку мисс Ружовой!

Ріпкова: Барз єм рада вас познати.

Ленорка: Вери глед!

Тедди: Правда, мамо, што шумне дівча?

Ленорка: Вы сте с Прагы?

Мариянка: Но, не с Прагы.

Петро (входит): Гелло, мамо! Та уж сте пришли?

Ріпкова: А ты што собі думаш? Чого єс вышол с постели? Доктор ти казал цілый тыждень лежати.

Петро: Я уж здравый, мама. Як хочеш, штобы єм не был хворый, то як приде доктор, то го вышмар за двери. А тепер послухай: Приготуй вечерю, бо и мисс Ружова буде з нами. Працуєме обоє ціле пополудни. Працовите и мудре дівча тота мисс Ружова. Буде добри, мама?

Ріпкова: Правда же добри.

Петро (позрит на Мариянку): О, а я забыл вам представити тоту панічку: То єст мисс Мариянка Заплеталь, приятелька мисс Ружовой. Мы ся знаме уж давнійше.

Ленорка: Мы уж ся знаме.

Тедди: А и вы, мисс Заплетальова останете з нами на вечерю.

Мариянка: Пребачте, але я не можу.

Ріпкова: Нич не пребачаме, остаєте з нами на вечерю.

Ленорка: Правда, же так. Дашто нам повісте за Прагу.

Мариянка: Но, я мушу идти.

Петро: Я ту газда, я приказую! Вы остаєте ту. Ленорка, показуй им наш дом.

Ленорка: Ходте замном. (Бере Мариянку, обі выходят)

Ріпкова: А я иду посмотріти до кухні (Выходит).

Тедди: То вы, няню, давно знате тоту чешку?

Петро: Правда, же давно. А што? Подабат ся ти? Шумна, га?

Тедди: Правда, же шумна и мудра, интеллигентна. То не русначка.

Петро (посміхуєся): Правда? Не має ани великы ногы, ани великы рукы, ани великий бріх?

Тедди: Та чом вы мі николи єй не показали?

Петро: Но видиш го, я, старый, буду му дівчата показувати! Я мам свои рыбы на голові, а не дівчата! Тоту єдну русначку бым хотіл с краю спровадити.

Тедди: Воліли бы сте таку чешску спровадити. Така бы и з нами могла жити.

Петро: О, є?! А русначка не може з нами жити?

Тедди: 3 русначкы николи американка не буде! Русначка лем до “гавсворк або на фарму добра! (Выходит).

Петро (сам, смотрит за сыном, потом звернеся до публикы, двигне рукы и смієся: Мате ту, нашых американов! Так их учат!

Ружова (входит з “нот-бук” и “пенслом”): Але, мистер Ріпка, мы зме их заплели! (Смієся): Што они повідят, як ся дознают?

Петро: То, то! Я уж ледво чекам, видіти, як они будут позерати єдно на друге! А мой Богдан уж пропал. Уж полетіл волосы смарувати! Будете видіти, што он нову кошулю, нову таю и новый сут возме.

Ружова: Бо направду, то шувне дівча. Бойсы так на ню позерают, аж сама завидую.

Петро: Бо то буде комедия! (Смієся). Но, але пишме дальше о тых рыбах. Подме до офису. (Выходят).

Ленорка: Мы днеска з мамом ходили до міста на “шапинг". Для мамы зме купили два дрессы и для мене два дресы. Для мамы два калапы и для мене два калапы. А ты, Мери, любиш купувати?

Мариянка: Я мушу працувати, я не мам зашто купувати.

Ленорка: Та ты, Мери, мусиш собі глядати богатого мужа.

Мариянка: Та коли я бідна, не богата.

Ленорка: Зато нич. Я виділа в шові, што бідны дівчата, як сут шумны, такы як ты, то все собі богатых мужов найдут, а бідны бойсы богатых жен.

Мариянка: А єст тельо богатых хлопов, жебы забрали всі бідны дівчата за жены, и тельо богатых дівчат, абы забрали всіх бідных бойсов?

Ленорка: Та гдебы! Але ся так часом трафлят, то и тобі ся може трафити, лем треба глядати. Я тя познакомлю з богатыми бизнесменами зо сусайды.

Мариянка: Дякую ти, Ленорко, але я гринорка и хлопского роду.

Ленорка: Ты ся до того не признавай никому! Ты повідай, што твой отец был даякий великий пан, даякий генерал, што был убитый на войні. 

Мариянка: Та дебы я так знала повідати, коли то неправда, бо мой отец был простый хлоп на селі. И правда, што го убили на войні, а я остала сиротом. Остал мі лем стрыко, але дуже лакомый, хотіл быти богачом, то выкорыстувал другых, и мене барз бил. То вам няньо нич о мі не повідали?

Ленорка: Няньо? Няньо лем о своих рыбах повідают.

Мариянка: Так знаш, Ленорка. . .

Тедди: Но, уж єм ту! А тоты квіточкы для тебе, Мери.

Мариянка: Дякую вам.

Тедди (сідат): Но, а тепер дашто о собі росповіч, Мери. Пребач, што я ти бесідую “ты”, но мі ся здає, што уж тя давно знам. Як то ся могло стати, што тя мои няньо нашли, а не я? Аж мі ганьба!

Ленорка: Тед! Не забывайся! Так бесідуєш, як даякий шофер!

Мариянка: Та ваш няньо николи вам не повідали о мі?

Тедди: Вера, ніт!

Ленорка: Та няньо ани не мали дуже часу, бо Мери недавно приіхала до нашого міста.

Тедди: Як недавно? Скади?

Мариянка: Ище лем два тыждни, як єм приіхала.

Тедди: О, як так, то што инше. Але бойса ище не маш, Мери?

Ленорка: Ганьбся, Тед!

Мариянка: Але я ся чудую, што вам няньо нич о мі не повідали.

Тедди: Як бы-с, Мери, знала нашого няня, то бы-с ся не чудувала. Наш няньо чудак. Он интересуєся своима рыбами, а што до дівчат, то лем єдном русначком ся заинтересувал, даяком з Маковицы, с Комлошы. И пришло му до головы спровадити єй до Америкы и ту, до нашого гавзу. Таке в голові нашому няньови, а не таке дівча, як ты.

Мариянка: О! так?

Ленорка: А мы не хотіли о том ани чути и зато ся няньо погнівали.

Тедди: Та знаш сама, Мери, бо може єс даде виділа тоты русскы дівчата, неокресаны, великы ногы и рукы. Як индияне. . .

Мариянка (позерат на Богдана, як на глупого, зо жальом): Но, пане Ріпка, я не думала, што в Америкі жиют такы глупы люде. (Встає, бере квіткы): Нате, пане Ріпка, свои квіткы и оставайте здоровы! (Бере ковт и кал ап и выходит).

Тедди: Што ся з ньом могло стати?

Ленорка: Чудачка!

Тедди: Чом она погнівалася, як мы єй хвалили?

Ленорка: Бо она ище в “сусайді” не была, то не знає, як ся має заховати.

Ріпкова (входит): Гей, діти, што вы ту наробили! Чом тото дівча с плачом утікало от вас?

Ленорка: А пошла гет?

Ріпкова: Правда, же пошла, ани ся не обозріла, ани никому “гуд бай” не повіла.

Тедди: Я не знам, мамо, што ся з ньом стало. Мы собі ту бесідували шумні, а ту до ней лем раз, якбы перун стрілил, и иде гет! Повіла, же зме глупы. . .

Ленорка: То якаси чудачка.

Петро (входит, за ним Ружова). Петро потерат собі рукы): Но, стара, вечеря уж готова? Бо мы уж покончили свою роботу. (Позерат, где сиділа Мариянка): Гей, а где тото дівча? (Позерат по другых): Гей, а з вами што? Где тото дівча?

Тедди (смутно): Пошла гет.

Петро: Што то значит пошла гет? Прошто?

Ленорка: Мы не знаме прошто. Чудачка.

Петро: Повідайте правду, што ся стало? Што сте єй зробили?

Ріпкова: Я лем виділа, як утікала плачучи.

Петро (злый): Повідайте дораз, што сте єй зробили? Уразили сте єй. Ленорка, повіч мі, што ту было?

Ленорка: Я нияк сама не розумію, чым мы єй могли уразити, мы ся шумні догваряли.

Петро: А о чом сте бесідували?

Тедди (махнул руком): Та лем зме вспомянули о том русском дівчатю, што сте го хотіли дошиковати с Комлошы и до гавзу взяти. . .

Петро (хватился за голову, ходит по румі): Ох, ох, ох! Та тепер уж знам! То єм думал! Ах вы коні божы, ослы, налпы! Та неє чуда, што ся погнівала!

Ріпкова: Што с тобом, Петре? Ноле ся, успокой, бо зас захорієш. . . 

Петро: При такых глуптаках мож и померти.

Тедди: Вы, няню, знате, чом она ся погнівала, то нам повічте.

Петро (злостно): Хочете знати? Так знайте! Тото дівча, то нияка чешка, нияка Мери Заплеталь, а Мариянка Червенска, с Комлошы! Тота сама, што я єй с краю спровадил. То тота русначка, котрой вы ся так бояли!

(Всі отворили гамбы, Тедди сіл на столок, як бы го дакто шмарил).

Тедди (по хвилі): Ци я добри чул, ци лем ся мі здає?

Ріпкова: Ци бы то была правда, Петре?

Петро: На, маш! Ци бы то была правда! То єст правда! Уж мі не вірите? То спростеся мисс Ружовой! (До Ружовой): Повічте им, ци то правда!

Ружова: Ано, то є правда. Тото дівча, то єст Мариянка Червенска с Комлошы. Она пришла с краю дві неділи тому назад, и пан Ріпка мя просил, абы я єй взяла до себе, же вы єй не хочете до свого гавзу.

Тедди (скочил зо столка): О, тепер я уж розумію, добри розумію. Няньо мали правду. Мы ся ганьбили, што мы з русского роду. Бояли зме ся, што крайова дівка не буде до нас пасувала. Але то неправда, што о руснаках другы люде повідают. (Иде ку дверям): Няню, ци я можу вашу кару взятй? Бо я то мушу направити, што єм зопсул.

Петро: Ты уж мог мати свою кару!

Тедди: Знам! Знам! Але тепер ся не будеме сварити, бо не мам часу, бо мі ся дівча стратит.

Петро: Як так, то можеш взяти мою кару.

Тедди: Мисс Ружова, подте зомном.

Ріпкова: Што ты мыслиш робити, сыну?

Тедди: Просити у того русского дівчате пребачиня за себе, за вас, мамо, и за сестру, што ся з нас такы глуптакы поробили.

Петро: Так, так, мой сыну, тепер єс мой сын!

Стефан (тихо за єй плечами): О, Минка!

Мина (скочила): Што ты ту робиш?

Стефан: Притягла мя ку тобі якаси невидима сила!

Мина: Но та што хочеш от мене?

Стефан: Хочу ся тя дашто спросити.

Мина: Може о тоты квіткы, што єс мі колиси принюс. Уж єм их вышмарила, зосхли, як и ты.

Стефан: Минка, ноле не буд така тверда. (Хоче єй обняти).

Мина (тручат го): Повіч-ле мі, Пишта бачи, што ты от мене хочеш?

Стефан: Хочу тя миловати, Минка.

Минка: Лем тельо? А пак што?

Стефан: А пак хочу ся оженити с тобом.

Мина: Ага! Який мудрый. Заберайся гет от мене и веце мя не бадруй, бо Ріпку заволам.

Стефан (злый): Так ты? То не май страху, уж тя веце не рушу, ани нияку дівку! Фраса вы вшиткы вартате! Ани не посмотрю веце на нияку дівку!

Тедди: Правду маш, Стефан, што до тых дівок! Вшиткы они єднакы, вшиткы фраса вартают!

Стефан (змішаный): Пребачте, пане Ріпка, я не знал, што вы слухате.

Тедди: Што ти мам пребачати, як ты мудро бесідуєш. Гварю ти, што и я так думам, як и ты, бо и я ся переконал.

Стефан: Так, так, пане. (Вклонился и вышол).

Тедди (сіл на кресло и вздыхнул тяжко): Но и кто бы ся того сподівал?

Мина: Може вам дашто хибит, пане Ріпка?

Тедди: Не звідуйся, а ліпше иди собі гет и охаб мя в спокою. Ище єс ту? Но уж ид!

Мина (смієся): Уж иду, пане, иду. (Выходит).

Тедди (сіл и подпер голову): Ище з нияком дівком не мал єм тельо клопоту. . .

Ріпкова (входит): Тедди, та што ти зас? Минка повідала, што ти штоси бракує.

Тедди: Мамо, хоц лем ся мя не просте! Не хоче мя знати, ани на очы видіти…

Ріпкова: Кто такий?

Тедди: Та вы не знате кто? Тото дівча с Комлошы! Мери! И на телефоні кличу, и с квітками по-под облакы зазерам, каждый вечур єм там, а она ани видіти мя не хоче. Но и што мам робити?

Ріпкова: Лем єдно зроб.

Тедди (утішеный): А што, мамо?

Ріпкова: Забуд єй! Та ци ты такы дівкы маш, што тя хотят? А американкы, зо сусайды! Та не ганьба, штобы така русначка с Комлошы ти в голові была?

Тедди: Гей, вам, мамо, легко повісти — забуд и уж. Але я не можу забыти, я собі місца не можу найти, все мі тота дівка пред очами.

Ріпкова: Та може она тобі поробила! О, я памятам, у нас в краю были такы дівкы, што знали паробкам поробити.

Тедди: Та и няньови поробила, и вам поробила, и вшиткым поробила, бо вшиткым ся подабат. Вы мі, мамо, ліпше дашто порадте, як я єй мам поробити?

Ленорка: Никто єй не поробит, Тедди! Што я ся за ньом находжу, аж мя голова болит, тельо ся набесідую. Тверда, як скала! Повідат: “Раз вы мене до свого гавзу не хотіли, што я русске хлопске дівча, то и не треба мене там у вас. До вас зо усайды люде ходят, а они не можут русскых стерпіти.” — Но и бесідуй з дівком. Я уж нич не пораджу.

Ріпкова: Не траптеся діти! Даякий способ лем ся найде. Я думам, што няньо тому даяк зарадит. Вы знате, што няньо такий, як и она. Ходте дашто істи. Ход, Тедди, я мам для тебе штоси добре.

Тедди: Мі ся уж и істи не хоче!

Ріпкова: Лем ход, дораз! (Бере го. Выходят всі).

Петро: Прошу, дівчата, сідайте собі, як и у себе дома. А ты, моя дорога Мариянко, не гнівайся на мои діти. Ліпше буде як будеш старатися выбити з них тоту сусайду. То ище мудрійша будеш.

Мариянка: Вы такий добрый, як и мой няньо. Я вам дуже дякую, што вы для мене зробили и я бы вам хотіла отвдячитися.

Петро (чухат рукы): Такому дівчату я всьо бы зробил.

Мариянка: Та и я такому доброму чоловіку бы всьо зробила.

Петро: Так зато я вас ту просил, Мариянко. Я бы хотіл, абы мы были добрыма приятелями. Не гнівайтеся на мои діти.

Мариянка: Я ся не гнівам.

Ружова: Она ся на них не гніват, лем ся ганьбит за них, не може порозуміти, як они могли так бесідувати о той народности, с котрой походят.

Петро: Так их научили. А вы, Мариянко, мусите их с того вылічити, бо и мі ганьба. Велика мі ганьба, што мои діти ганьблятся свого русского роду.

Мариянка: Як бы я могла их с той хвороты вылічити. . .

Петро: Можете. Я уж знам, што можете, бо они вас рады мают обоє. Мой Богдан голову стратил. Я их ту приведу вшиткых. Лем так удавайте, якбы межи нами нич не сталося. (Выходит).

Ружова (бесідує скоро): Слухай, Мери, я ти хочу дашто повісти и просити тя, абы-с то зробила, о што я тебе прошу, а зробиш старому Ріпкі велику радость. Я знам, што ты рада маш старого Ріпку, правда же гей?

Мариянка: Правда.

Ружова: Но то слухай, а можеш ся Ріпкови добри отвдячити. Ты знаш його сына. Так тот його сын Тедди не лем тобі за скору вліз, але и свому отцу. Не хоче нич робити, не хоче нич с отцовым бизнесом мати, повідат, што рыбы смердят. И лем так час тратит. Старый бы го хотіл зробити вайспрезидентом в свойом бизнесі, но а он не хоче. Ты мусиш так зробити, абы он хотіл. . .

Мариянка: Та як я тото можу зробити, як його отец не може?

Ружова: Ту єст тота штука, што отец не може, а ты можеш. Тедди голову стратил про тебе. Ленорка повідала, што ни істи ни спати не може. Розумієш?

Мариянка: Не смійтеся з русского дівчате. Вы знате, як Тедди и Ленорка бесідували о мі. Они ся ганьблят русского роду.

Ружова: То лем тогды, як были цалком глупы. Тепер они уж кус помудріли, як єс дала им школу. И он тепер буде то робити, што ты му повіш. Уж идут. Памятай Мариянко, тримайся. 

Всі (зачудуваны на Мариянку): О! Мери!

Ріпкова (подходит ку Мариянкі, обнимат и цілує): О, Мери, як то добри, же-с пришла до нас. Мі ся так за тобом цнуло. . .

Ленорка (цілує): Вери глед, што-с пришла.

Тедди (радостно): Вери, вери глед, мисс “Заплеталь”.

Петро: Як видите, вшиткы зме рады, барз зме рады. (Затерат рукы).

Тедди: Хочу тя перепросити за свою глупоту. Пребач мі Мариянко.

Петро (закрыват му гамбу): Шш. . . Не вспоминай того Богданку. Тепер бесідуйме лем о шумных вецах. Дораз на вечерю пидеме. Мариянка ся не гніват. То таке добре дівча, што на никого ся не гніват. Гей-же

Тедди: Мариянко, яка ты, не лем найкрасша, але и найліпша дівка.

Петро: А видиш, што я ти повідал? А ты все, што я до дівок не знам нич, лем до рыбох. Но, мои діти, тепер идеме всі на вечерю. Я знам, што мама нас добри погостит. (Бере жену под руку): Гей-же, мамо?

Ріпкова: Ходте, діти, вечеряти.

Петро: Ставайте до пары, идеме маршом на вечерю.

(За Петром зо женом стає Ленорка з Ружовом, за ними Богдан з Мариянком, веселы всі, сміются).

Петро: Готово? Но, то марш: Рум, рум, рум-та-та-та!

(Дві передны пары, Петро зо женом и Ружова з Ленорком выходят. При самом выході Тедди повертат назад Мариянку и усаджат на дивані и сам сідат).

Мариянка: А то што за робота, пане Ріпка?

Тедди: Не называй мя, Мариянко, пан Ріпка, а называй мя Богдан! Ты, Богдане! Но ище раз ся звідай. . .

Мариянка (смієся): А то што за робота, Богдане?

Богдан: Така робота, Мариянко, што я тебе рад мам.

Мариянка: Мене? Русначку с Комлошы? 3 великыма руками и великыма ногами? А што на то повідят “лейдис” зо “сусайды”?

Богдан: Мариянко, не припоминай мі мою глупоту. Ліпше повіч, ци хочеш Богдана Ріпку, сына Петра Ріпкы с Комлошы.

Мариянка: Та який ты сын Петра Ріпкы с Комлошы? Петро Ріпка має бизнес з рыбами, а ты што маш?

Богдан: Я продаю автомобили. . .

Мариянка: А вельо єс продал? Як ты хочеш быти сыном Петра Ріпкы с Комлошы, то ты мусиш працувати. Або собі найти роботу, жебы-с заробил на житя, або помочы отцу в його бизнесі.

Богдан: 3 рыбами? (Скрепче голову).

Мариянка: Так, з рыбами.

Богдан: А такого мене будеш хотіти, што буде чути рыбами?

Мариянка: Я лем такого тя буду хотіти, як и твой отец, бо я тыж с Комлошы! Обіцуєш, што будеш такий?

Богдан: Обіцую, Мариянко. Та тепер тя можу поцілувати?